مطالعه رمان سبب تقویت خلاقیت در آدمی است. هانا آرنت تحقیقی در خصوص یکی از افسران گشتاپو به نام آیشمان انجام داد و نکات جالبی در خصوص ذهنیت متفکر و خلاق در آدمی مطرح کرد. آیشمان پس از سقوط نازیسم با تغییر هویت فرار می کند و با گذشت حدود ۱۶ سال در آرژانتین توسط موساد ربوده شده و به اسراییل برده می شود. وی در پاسخ به اتهامات خود در دادگاه در توجیه دستور قتلهای هزاران افراد گفت که او تنها یک مهره و اجرا کننده دستورات مقامات بالاتر در رژیم بوده و هیچ گونه مسئولیت متوجه او نیست.
آرنت تاکید می کند که علت اینکه افرادی به مانند آیشمان مسئولیتی را متوجه اعمال خود نمی بینند و براحتی اقدام به جنایت می کنند به سبب نداشتن وجدان، قدرت تفکر و خلاقیت است و کسی که از قوه تعقل و خلاقیت برخوردار است در خلوت به اعمال خود فکر می کند تا اعمالی به دور از انسانیت مرتکب نشود. آیشمان از اینگونه آدمها بود که با خود خلوت نمی کرد و فاقد تفکری بود که با خود وارد دیالوگ شود.
آرنت در یک نتیجه گیری کلی معتقد است کسی که ماشین وار و بدون تامل پا به میدان سیاست می گذارد در واقع فهمی از مهمترین امر زندگی یعنی سیاست ندارد و خیر و شر برای او بی معناست و ممکن است به مانند آیشمان در کمال ابتذال، بی فکری و بی شرمی دست به جنایت بزند.
شاید مطالعه رمانهای کلاسیک دنیا از جمله آثار نویسندگان قرن نوزدهمی ادبیات روسی بتواند کمی ذهنیت خلاق را در آدمی تقویت کند تا کمتر خشونت بورزد و از چپ روی بپرهیزد! طنز روزگار آنجاست که خلاقترین آثار ادبی در سرزمینی متولد شد که بدترین و خشن ترین ایدئولوژی چپ و استالینیستی نیز در آن دیار سر برآورد.